ख्रिसमस ट्री

ख्रिसमस ट्री

डिसेंबर हा इंग्रजी कॅलेंडरचा बारावा महिना. अखेरचा महिना असला, तरी वाच्यार्थाने तो ं१्रं'>ऊीूं /ं१्रं'>म्हणजे दहावा महिनाच आहे. २५ डिसेंबर हा ख्रिस्ताचा जन्मदिवस. त्यापूर्वीची रात्र ख्रिसमस म्हणून साजरी करतात. सगळे ख्रिश्‍चन बांधव उत्साहात असतात. घराघरांवर आकाशदिवे लावले जातात. चर्चमध्ये जमून प्रार्थना करतात. केक कापतात. त्याचे परस्परांना वाटप करतात. आनंद व्यक्त करतात. ख्रिसमस ट्रीच्या साक्षीने हे सगळे सुरू असते. ख्रिसमस ट्री हा नाताळ सणाचा अविभाज्य भाग आहे. त्याच्याशिवाय हा सणसाजराच होऊ शकत नाही. या सणाचे हे प्रतीक होण्यामागे भलामोठा इतिहास आहे. नाताळबाबाच्या आगमनाबरोबरच ख्रिसमस ट्री दिसू लागतो. हिरव्यागार फांद्या व त्यावर लावलेले आकर्षक दिवे. टेबलवर ठेवता येईल इतक्या लहान आकारापासून ते घराच्या अंगणात मावणार नाही एवढा मोठा आकार असलेला हा ख्रिसमस ट्री म्हणजे नक्की काय? खरेच असा वृक्ष आहे का? असला तर तो कुठे असतो? कसा दिसतो? ख्रिसमसनिमित्त उलगडलेल्या या अनोख्या वृक्षाचा मनोरंजक इतिहास.

या वृक्षाच्या प्रजनन अवयवांना वानसशास्त्रज्ञ 'फुलं' म्हणत असले, तरी सामान्यजन त्यांना फुलं म्हणण्याचं धाडस करणार नाहीत. 'मा फलेषु कदाचन' हे वचन आरॉकॅरिया आणि त्याच्या जातकुळीची सर्वच मंडळी तंतोतंत पाळतात. त्यांना बिया येतात; पण फळं नाहीत. बिया अनावृत्त म्हणजे उघड्या. या बियांच्या गुच्छामुळे शंकू तयार होतो. त्यालाच फूल समजले जाते. सजवल्यावर देखणेपणात भर आरॉकॅरिया अत्यंत देखणा वृक्ष आहेच. पण, २५ डिसेंबरला तर त्याची शान अधिकच वाढते. कारण, त्या दिवशी तो ख्रिस्तजन्माचं प्रतीक आहे. त्याला सजवण्यासाठी त्यावर मेणबत्त्या लावण्याची प्रथाही आहे. आता मेणबत्त्यांची जागा रंगीबेरंगी विजेच्या दिव्यांनी घेतली आहे. तसेच त्यावर रंगीत कागदात गुंडाळलेली चॉकलेट व लहान मुलांना नाताळबाबाकडून भेट मिळणार्‍या वस्तूही लावतात. त्यामुळेच या वृक्षाच्या देखणेपणात भरच पडते. देव आणि भक्तांमधील दुवा

आरॉकॅरिया 'ख्रिसमस ट्री' कसा झाला? हा तर दक्षिण गोलार्धात अस्तित्वात आला. ख्रिस्तायन घडलं उत्तर गोलार्धात. जेरुसलेमच्या आसपासच्या प्रदेशात. मग त्यासाठी आरॉकॅरिया दक्षिण गोलार्धातून उत्तर गोलार्धात कसा पोहोचला? अर्थात, माणसामुळेच. आरंभीच्या काळात 'ओक' वृक्षाला 'ख्रिसमस ट्री'चा मान होता. ओक म्हणजे 'कॉर्क ट्री'. ज्याच्या सालीपासून बाटलीची बुचे तयार करतात, तो वृक्ष. १६0५पर्यंत ख्रिस्ती धर्म र्जमनीतही झाला होता. तिथे बॉनीफेस नावाचे धर्मोपदेशक होते. त्यांनी लोकांना असं पटवून दिलं, की ओकपेक्षाही आरॉकॅरिया हा अधिक योग्य. कारण, ओकचा फापटपसारा अधिक. आरॉकॅरिया एखाद्या अँटेनासारखा आकाशाकडे झेपावतो. दयाघन प्रभूकडे तुमच्या प्रार्थना, मागण्या पोहोचवतोच; पण त्याच्याकडून तुमच्यासाठी आशीर्वादही आणतो. खरं तर देवबाप्पा तुमच्या घरात आणि मनातच आहे. एका वृक्षाला घरी आणून देवाला त्यावर स्थानापन्न करा. म्हणून - ख्रिसमस वृक्षाला सजवतात. त्यावर दीप लावतात.पाह पानांचा आकार त्रिकोणी

मुख्य फांद्यांची रचना निश्‍चित घेरांमध्ये त्यावर छोट्या फांद्यांच्या दोन रांगा दोन्ही अंगावर. छोट्या फांद्यांची अग्रं वरती वळलेली, अथवा खाली झुकलेली. या फांद्यांवर काट्यांसारखी टोकदार त्रिकोणी पानं. या अशा वृक्षाच्या फांद्यांवर बागडणं र्मकट मंडळींनाही एकूण अवघडच. म्हणूनच की काय 'आरॉकारिया'ला मंकी पझल ट्री (माकडांनाही गोंधळात टाकणारे झाड) असं नाव आहे. उंची आणि फांद्यांची अशी रचना यांमुळे खरोखरच माकडांना या झाडांवर अवघडल्यासारखे होते. त्यामुळे सहसा ती याच्या वाटेला जात नाहीत, असे निरीक्षण आहे. दीपमाळेसारखे रूप

आरॉकारिया चिलीचा तर आरॉकारिया कुकी न्यू कॅलेडोनियाचा. आपल्या जन्मभूमीत हा जवळजवळ दोनशे फूट उंची गाठतो. रूप एखाद्या दीपमाळेसारखं. शेंडा गगनाला गवसणी घालण्यासाठी सज्ज. थेट आकाशाला भिडल्यासारखाच दिसत असल्यामुळेच प्रत्यक्ष देवाशी संवाद साधतोय की काय, असं वाटतं. पुढे एका धर्मगुरूने हेच प्रतीक वापरलं व या वृक्षाला ख्रिसमस ट्री बनवलं. त्याला लगेचच मान्यताही मिळाली.