Super Glue - सुपर ग्लू
आज बाजारात अनेक प्रकारचे डिंक उपलब्ध असल्यामुळे आता खळ सहसा वापरली जात नाही. पूर्वी डिंक वापरात होताच, परंतु सहज उपलब्ध होत नसे. बाजारात उपलब्ध असणार्‍या डिंकाच्या अनेक प्रकारांपैकी 'सुपर ग्लू' हा डिंकाचा आधुनिक प्रकार फार लोकप्रिय आहे.
हा 'सुपर ग्लू' लोकप्रिय होण्याचे कारण एकच - या डिंकामुळे कागद चुटकीसरशी चिकटतो. कागदच नव्हे, तर इतरही अनेक वस्तू या डिंकामुळे चिकटविता येतात. दोन लाख वर्षांपूर्वी इटली या देशात डिंकाचा प्रकार मानवाच्या वापरात होता, याची नोंद २00१ मध्ये आढळली. त्याचप्रमाणे सत्तर हजार वर्षांपूर्वी दक्षिण आफ्रिकेतील सिबुदू या ठिकाणीही काही संयुगे वापरून तयार केलेले आसंजक वापरात असल्याची नोंद आढळते. हे आसंजक झाडाचा डिंक आणि नैसर्गिक डिंकाचे गुणधर्म बदलतात आणि ते अधिक टिकाऊ होते. तसेच ते, पाण्यात विरघळत नाहीत. अश्मयुगात या आसंजकाचा वापर दगडी हत्यारे आणि वस्तू तयार करण्यासाठी होत असल्याचे दिसून येते. आजही वस्तू झटपट चिकटवणारा आसंजक म्हणजेच 'सुपर ग्लू' तयार करण्याच्या प्रयत्नांत अनेक संशोधक आहेत.
१९४२ मध्ये झालेल्या दुसर्‍या महायुद्धात अशाच एका आसंजकाचा शोध लागला. युद्धकाळात अँक्रेलिकपासून हलक्या वजनाच्या; परंतु टिकाऊ बंदुकीच्या नळ्या तयार करण्यात संशोधक गुंतले होते. संशोधकांच्या चमूचे प्रमुख हॅरी वॅस्ले. हे बंदुकीच्या नळ्या तयार करीत असताना, नळीला एका पदार्थाचा स्पर्श झाला व तो नळीला चिकटला. अनेक प्रयत्नांनंतरही त्या नळ्यांचा चिकटपणा जात नव्हता. अखेरीस त्या नळ्या निरुपयोगी म्हणून टाकून देण्यात आल्या.
त्यानंतर तब्बल ९ वर्षांनी सायनोअँक्रिलेट या 'सुपर ग्लू'चा शोध लागला. याचे श्रेय इस्टमन कोडॅक कंपनीतील दोन संशोधक हॅरी कुव्हर आणि फ्रेड जॉयनर यांना जाते. १९४२ च्या युद्धकाळात जो चिकट पदार्थ तयार झाला होता तो पदार्थ उत्तम आसंजक म्हणून वापरात येऊ शकतो, हे त्यांच्या लक्षात आल्यानंतर त्या दृष्टीने त्यांनी त्यावर संशोधन सुरू केले. त्यांनी सायनोअँक्रिलेटमध्ये मिथाईल-२ सायनोअँक्रिलेट व इथाईल-२ सायनोअँक्रिलेट यांचा समावेश करून, 'सुपर ग्लू' तयार केले. १९५८ मध्ये 'इस्टमन-९१0' या नावाचे सायनोअँक्रिलेट बाजारात प्रथमच उपलब्ध झाले. १९६0 मध्ये लॉक्टाईट नावाचे सायक्रोअँक्रिलेट बाजारात उपलब्ध झाले. अधिक संशोधनानंतर १९७१ मध्ये 'सुपर बॉन्डर' नावाने सायक्रोअँक्रिलेट तयार केले. - डॉ. के.सी. मोहिते
No comments:
Post a Comment